Hiszpańska rewolucja! Rioja - nowe zasady apelacji

Rioja uznawana jest za jeden z pięciu najważniejszych regionów winiarskich w skali globu. To często od tej apelacji zaczynamy zgłębianie wiedzy o winie. Niektórzy z nas (z autorką włącznie) będą jednak musieli zaserwować sobie porządną powtórkę z rozrywki, bo Rioja wprowadziła całkowicie nowe zasady i regulacje!  

Zmiany w apelacji Rioja - nowe zasady

Do tej pory przepisy obowiązujące w DOCa Rioja przykładały największą wagę do długości dojrzewania wina w dębie. Aspekt ten zdominował całą piramidę jakościową i miał być głównym wyznacznikiem jakości wina. Od lat 70. władze apelacji mocno promowały taki sposób kategoryzacji wina. W ostatnich latach był on jednak coraz bardziej krytykowany, szczególnie przez młode pokolenie winiarzy w regionie. Otwarcie buntowali się i domagali zmian w regulacjach. Szła nowa fala i czuć było jej powiew. 

Chociaż nowe rozwiązania opracowano już w 2017 roku, to oficjalnie dopiero od 1 stycznia 2019 roku władze apelacji zmieniły obowiązujące przepisy. Zostały one zliberalizowane, dając producentom większą swobodę działania oraz kładąc nacisk na inne aspekty winiarstwa w regionie.

1) Rioja - klasyfikacja ze względu na długość starzenia wina

Liberalizacji uległy przede wszystkim zasady odnoszące się do czasu dojrzewania wina w beczce i butelce. Od stycznia tego roku wygląda to następująco:

Crianza

• Wino czerwone: musi dojrzewać 2 lata, z czego minimum rok w beczce. Czas dojrzewania w butelce nie został zdefiniowany.

• Wino białe/różowe: musi spędzić w beczce co najmniej pół roku.

Reserva

• Wino czerwone: musi dojrzewać 3 lata, z czego minimum rok w beczce i 6 miesięcy w butelce.

• Wino białe/różowe: musi dojrzewać dwa lata, z czego co najmniej pól roku w beczce.

Gran Reserva

• Wino czerwone: musi dojrzewać 5 lat, z czego minimum 2 w beczce i 2 w butelce.

• Wino białe/różowe: musi dojrzewac 5 lat, z czego pół roku w dębowej beczce.

Stare vs nowe zasady dojrzewania win czerwonych

2)  Rioja - klasyfikacja ze względu na lokalizację winnicy

Od dawna w całym winiarskim świecie mówi się o tym, jak ważne jest terroir, czyli siedlisko.  Wszytko to, co sprawia, że pomimo zastosowania takich samych zasad winifikacji - wina od jednego producenta są całkowicie różne od drugiego. Rioja przez długi czas zdawała się nie dostrzegać, że jej system klasyfikacji skutecznie pomija aspekt terroir. Postanowiono naprawić ten błąd i wprowadzono pojęcia charakteryzujące miejsce pochodzenia oraz zasady używania ich na etykietach.

Według nowych przepisów klasyfikujących wino ze względu na pochodzenie, wyróżnić możemy: 

• DOCa Rioja 

- wino, którego grona pochodzą z całego obszaru apelacji;

• DOCa Rioja Vino de la Zona 

- czyli wino, którego grona zebrane zostały w określonej strefie, a nazwa tej strefy może pojawiać się na etykiecie. 

Obecnie takich stref jest 3: 

1. Rioja Alta; 
2. Rioja Alavesa ;
3. Rioja Oriental (wcześniej funkcjonująca pod nazwą Baja).

• DOCa Rioja Vino del Municipio 

- odpowiednik francuskiego "village wine". Wino, którego grona pochodzą z pojedynczej gminy. Na etykiecie pojawi się nazwa konkretnego miasteczka/wioski. W przypadku gdy winnica rozciąga się na obszarach dwóch gmin - dopuszcza się kupażowanie do 15% winogron z sąsiadującej gminy. 

Istnieje 145 municipio, których nazwa może pojawić się na etykiecie. 

Municipio:

1. 77 z nich leży na obszarze Riojy Alty; 
2. 50 na obszarze Riojy Oriental;
3. 17 na obszarze Riojy Alavesy. 

• DOCa Rioja Viñedo Singluar 

- czyli wino, do produkcji którego wykorzystano grona z parcel o szczególnych walorach.

Dla potwierdzenia jakości, by działkę uznano jako Viñedo Singluar, musi ona spełniać poniższe wymagania:

1. wiek krzewów nie może być niższy niż 35 lat;
2. działka musi być własnością winiarni od co najmniej 10 lat (nie może być to nowy nabytek);
3. wydajność z hektara nie może przekroczyć 5000 kg/ha dla odmian czerwonych;
4. zbiory owoców muszą odbywać się ręcznie;
5. cały proces winifikacji oraz dojrzewania i leżakowania musi przebiegać w matczynej winiarni.

3) Rioja - zmiany dotyczące produkcji win białych

Znacząco zliberalizowano również przepisy dotyczące win białych. Wcześniej dozwolone w produkcji były szczepy endemiczne - głównie używano viury, w mniejszym stopniu garnacha blanki i malvasii. Szczepy międzynarodowe mogły stanowić w winie jedynie niewielką, kilkuprocentową domieszkę do wyżej wymienianych. Od 1 stycznia sytuacja zmieniła się diametralnie i teraz panuje dowolność w wyborze szczepu. Oznacza to, że wino zabutelkowane jako DOCa Rioja może być zrobione w całości np. z chardonnay lub sauvignon blanc.

4) Rioja - zmiany dotyczące win różowych

Nowe regulacje są też bardziej liberalne jeżeli chodzi o wina różowe, a dokładniej - intensywność ich koloru. Powstające teraz w Rioje rosado może być też jaśniejsze, mniej intensywnie w kolorze. Poprzednie przepisy na to nie pozwalały.

5) Rioja - dozwolona produkcja win musujących

Władze apelacji dopuściły również produkcję białych i różowych win musujących. Mogą one powstawać ze wszystkich szczepów dozwolonych w ramach apelacji i występują pod nazwą Espumoso de Rioja. Są jednak pewne obostrzenia.

By wino musujące mogło na etykiecie umieścić określenie Espumoso de Rioja musi:

1. przechodzić powtórną fermentację tylko w butelce (metoda tradycyjna);
2. posiadać minimum 11% alkoholu;
3. występować tylko w wersjach wytrawnych: brut nature (cukier resztkowy: 0-3 g/l) , extra brut (cukier resztkowy: 0-6 g/l) oraz brut (cukier resztkowy 0-12 g/l);
4. dojrzewać na osadzie co najmniej 15 miesięcy.

Stworzono również dodatkowo dwie kategorie Espumoso de Rioja: Reserva oraz Gran Añada.

Musiak klasy Reserva musi na osadzie spędzić minimum 24 miesiące, a Gran Añada to aż 36 miesięcy.

Myślę, że wprowadzone zmiany są zmianami poważnymi i stanowią prawdziwą rewolucję dla całego regionu. Czy na lepsze? To okaże się w praniu, ja jednak optymistycznie patrzę w przyszłość i pozytywnie podchodzę do powyższych zmian. A Wy, co sądzicie o nowych regulacjach?